Podatek od darowizny

Chyba każdy kiedyś coś komuś dał, albo coś od kogoś dostał. Czasem są to drobne rzeczy, jak czekoladki czy wino, a czasem większe – jak biżuteria czy vouchery podarunkowe. Z kolei czasem w grę wchodzą naprawdę kosztowne podarunki: jak samochód czy mieszkanie. Jak zdecydować kiedy, od czego i w jakiej wysokości zapłacić podatek od darowizny?

 

Podatek od darowizny: od kogo otrzymujemy darowiznę

Konieczność zapłacenia podatku oraz to, w jakiej kwocie należy go zapłacić, zależy od wielu czynników. Przede wszystkim zależy od tego: od kogo otrzymaliśmy darowiznę oraz jaka jest wartość otrzymanej darowizny.

Pierwszym czynnikiem jest pochodzenie darczyńcy. Zależnie od tego, do jakiej grupy podatkowej należy będziemy obliczać należny podatek.

Wyróżniamy w tym zakresie 3 grupy:

I grupa podatkowa: małżonek, zstępni (dzieci, wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), rodzeństwo, zięć, synowa, pasierb, ojczym, macocha, teściowie

II grupa podatkowa: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierba, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych

III grupa podatkowa: inne osoby

 

Podatek od darowizny: od jakiej wartości

Drugim czynnikiem jest wartość darowizny. Niektóre darowizny są zupełnie zwolnione z podatku, inne będą opodatkowane tylko w części wykraczającej poza kwotę wolną.

Rok 2023 przynosi duże zmiany w tej kwestii. Od 1 lipca 2023 weszła w życie ustawa, która zmienia limity darowizn zwolnionych z podatku oraz stawki podatku.

 

Limity darowizn zwolnionych z podatku

Kwota darowizn zwolnionych z podatku do 30 czerwca 2023 r.

Kwota darowizn zwolnionych z podatku od 1 lipca 2023 r.

I grupa podatkowa 10 434 zł 36 120 zł

II grupa podatkowa 7 878 zł 27 090 zł

III grupa podatkowa 5 308 zł 

 

Co ważne, kwoty zwolnień z podatku dotyczą darowizn otrzymywanych z tego samego źródła w okresie 5 lat. Darowizny, które w sumie przewyższają kwotę wolną od podatku, rodzą obowiązek podatkowy. Nawet jeśli pojedynczo każda jest poniżej kwoty wolnej od podatku.

Niekiedy ciężko określić dokładną wartość darowizny. Jednakże jest to niezbędne w celu uniknięcia ewentualnego nieświadomego przekroczenia tej kwoty w okresie 5 lat.

Podatek należy zapłacić od nadwyżki ponad kwotę wolną. Stawki wahają się między 3% a 20%, zależnie od wartości i grupy podatkowej darczyńcy.

 

Podatek od darowizny: kiedy należy zapłacić

W jakim terminie zapłacić podatek od darowizny? W ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Zwykle dniem powstania obowiązku będzie dzień otrzymania darowizny, ale w niektórych sytuacjach może być to inaczej ustalony termin. Przykładem jest przypadek sądowego przyznania spadku – terminem będzie to dzień uprawomocnienia wyroku, a nie dzień otrzymania przelewu bankowego z rachunku zmarłego.

 

Czy istnieją darowizny całkowicie zwolnione z opodatkowania?

Tak! Dotyczą one środków i rzeczy otrzymywanych od tzw. grupy 0. Należą do niej wstępni, zstępni, rodzeństwo, małżonek, pasierb, macocha, ojczym.

Darowizny otrzymywane od takich osób są zwolnione z podatku w całości. Darowizny, które wykraczają poza kwotę wolną od podatku, podlegają w tym wyjątkowym przypadku jedynie obowiązkowi zgłaszania ich do urzędu skarbowego wraz z dokumentacją otrzymania darowizny.

Kwoty powyżej, których należy zgłosić takie darowizny do urzędu, to 10 434 zł (do 30 czerwca 2023); 36 120 zł (od 1 lipca 2023).

Jest jeszcze jedna sytuacja, w której co prawda trzeba zapłacić podatek zgodnie z normalnymi zasadami, ale jednak nie trzeba pilnować formalności. Tak jak w przypadku innych darowizn, to na obdarowanym spoczywa obowiązek zgłoszenia i rozliczenia tego faktu, w przypadku darowizn przekazywanych notarialnie wszystkie formalności załatwia notariusz.