Dnia 9 sierpnia 2019 r. powstała ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Zmiany wprowadzone przez nowy przepisy mają na celu wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności. Jednocześnie ustawa ta znowelizowała ustawy z dnia 26.7.1991 r. (art. 22p ust. 1 pkt 3 i ust. 2) i z dnia 15.2.1992 r. (art. 15d ust. 1 pkt 3 i ust. 2). Efektem czego podatnicy, osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, nie wliczają do kosztów uzyskania przychodu kosztów w tej części albo zmniejszą wysokość kosztów, w jakiej płatność dotycząca transakcji na kwotę powyżej 15 tys. zł, określonej w art. 19 Prawa przedsiębiorców.
Rozwiązanie to działa pomimo zawarcia na fakturze zwrotu „mechanizm podzielonej płatności” (zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a VATU) jest bowiem przeprowadzana z pominięciem tego mechanizmu. Przepisów art. 22p ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 26.7.1991 r. oraz art. 15d ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 15.2.1992 r., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 9.8.2019 r., nie stosuje się do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1.1.2020 r. Przepisy art. 22p ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 26.7.1991 r. oraz art. 15d ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 15.2.1992 r., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 9.8.2019 r., mają zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31.12.2019 r.
Ponadto należy pamiętać, że w ustawie o VAT zajdzie zmiana, polegająca na zastąpieniu w katalogu informacji, jakie powinny znaleźć się na fakturze. Wyrazy „odwrotne obciążenie” zostaną zastąpione „mechanizm podzielonej płatności”.
Nieumieszczenie na fakturze tego oznaczenia informującego, że faktura ta ze względu na przedmiot transakcji oraz kwotę przekraczająca 15 tys. zł musi zostać zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, jest obłożone karą w wysokości 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze. Tego rodzaju kary nie stosuje się w przypadku gdy zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, wykazanych na fakturze, została dokonana z zastosowaniem wspomnianego mechanizmu.
Nieuregulowanie podatku od towarów i usług wykazanej na fakturze wykorzystującej mechanizmu podzielonej płatności jest zagrożone karą w wysokości 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze. Kary nie stosuje się, jeśli dostawca lub usługodawca rozliczyli całą kwotę podatku wynikającą z faktury.
Wyżej wymienione kary nie mają również zastosowania przypadku osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność jako wykroczenie skarbowe albo przestępstwo skarbowe. W razie nieumieszczenia na fakturze zwrotu „mechanizm podzielonej płatności”, pomimo obowiązku, może znaleźć zastosowanie art. 62 KKS penalizujący osoby nierzetelnie wystawiające faktury.
Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. zmieniła również Kodeks karny skarbowy. Wprowadzono nowy rodzaj czynu zabronionego, polegający na niewywiązaniu się przez podatnika z obowiązku dokonania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Popełnienie tego czynu zabronionego jest zagrożone karą grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych.
Aby uniknąć kar z tytułu nieprawidłowej płatności, należy więc bezwzględnie przestrzegać umieszczania na fakturach wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” oraz dokonywać płatności na właściwy rachunek VAT.
